در آستانهی انتهای فصل رنگارنگ پاییز و ورود به فصلی دیگر از فصلهای زیبای الهی هستیم و به شب یلدا نزدیک میشویم.
شبی که پیشینهاش فقط سنتی ست اما میتوان همین شب را که بهانهای برای انجام دستور زیبای دینی یعنی صلهی رحم است، رنگ و بوی دینی داد و سبک زیبای این دور هم نشستنها را با رنگ و بوی اهل بیت علیهم السلام ماندگار و خداپسندانه نمود.
این شب میتواند بهانهای باشد برای دیدن و احوالپرسی از کسانی که شاید خیلی وقت است به دیدنشان نرفتهایم یا اصلا به فکر جویا شدن احوالشان یا برطرف نمودن مشکلشان نبوده اییم.
و همه میدانیم ترک صلهی رحم عواقب بسیار بدی دارد همانطور که انجام صلهی رحم، کاریست خداپسندانه و از دستورات محکم الهی ست با نتایج بسیار نیکو و جاودانهاش. پس اشارهای کوتاه پیرامون شب یلدا خواهیم داشت.
یَلدا: این واژه، سریانی و به معنای "میلاد" است و چون شب یلدا را با تولد حضرت مسیح تطبیق میکردند آن را به این نام خواندهاند. چون ایرانیان این شب را شب تولد میترا (مهر) میدانستهاند آن را با تلفظ سریانیش پذیرفتهاند و در واقع یلدا با نوئل اروچایی که در 25 دسامبر تثبیت شده، معادل است، بنابراین نوئل اروپایی همان شب یلدا یا شب چله ایرانی است.
از سنتهای شب یلدا، شب نشینی، دید و بازدید و صله رحم است. چنانکه بهرهگیری علمی از فرصت آن با طرح مسایل علمی و تاریخی، خواندن اشعار به ویژه شعر حافظ و تفال به اشعار حافظ و ... سنت دیگر آن است. مناسب است مومنان در چنین فرصتهایی با زوایای زندگی و سره معصومان سلاماللهعلیهم در جهت رشد و کمال علمی و معنوی آشنا شوند.
توجه: درباره تفاّل به دیوان حافظ مطلبی است که در اشارات خواهد آمد.
فال: فال، اطلاع دادن از آینده و شناختن حوادث (بد یا خوب) از راه شنیدنیها و دیدنیهاست. فالگیر معمولا با توجه به سخنی که از کسی میشنود یا چیزی که میبیند درباره حادثهای که به زعم او در آینده روی خواهد داد اظهار نظر میکند. آنچه درباره فال و فالگیری مرسوم است یک نوع تنّبو و تکهّن (پیشگویی، غیب گویی) است که در اسلام برای افراد عادی ممنوع و حرام است و پذیرفتنی نیست؛ ولی تفاّل (فال نیک گرفتن) در برابر تطّیر (فال بد زدن) در اسلام پذیرفته شده است. درباره پیامبر خدا صلاللهعلیهوسلم نقل شده است که آن گرامی فال نیک را میپسندید و فال بد نمیزد. خود آن حضرت برخی امور را به فال نیک میگرفت؛ از جمله در واقعه حدیبیه نام سهیل بن عمرو را که شنید، به تناسب همخانواده بودن دو واژه سهیل و سهل (آسان) آن را به فال نیک گرفت و به صلح حدیبیه انجامید و واقعه، فرجام نیک یافت.
آنچه در میان مردم مرسوم است که در زمانهای خاص مانند شب یلدا، اشعار حافظ را میخوانند و به آن تفاّل میزنند، یک نوع سرگرمی است و اگر خاطری را مشوش نکند و برای پیشرفت و کمال وی مانعی ایجاد ننماید و بیجهت امید به زندگی را از او نگیرد اشکالی ندارد.
ع.س.حسینی