در زمان حکومت رضا شاه ملعون، پدربزرگِ وی جلسات قرائت قرآن را در خانههای مردم کاشان تشکیل میداد و پس از او پدرش، برگزاری این جلسات را در مساجد و تکایا ادامه داد و لذا خانوادهٔ آنان به «قرائتی» مشهور شد.
محسن قرائتی در چهارده سالگی وارد حوزه علمیهٔ کاشان شد و در جلسات تفسیر قرآن آیتالله شیخ علی نجفی شرکت کرد. پس از اتمام دروس سطح و آغاز درس خارجِ حوزه علمیه قم، در تألیف تفسیر نمونه که زیر نظر آیتالله مکارم شیرازی منتشر میشد، مشارکت داشت تا آنکه این تفسیر در 27 جلد به اتمام رسید. حجت الاسلام و المسلمین محسن قرائتی (دامة توفیقاته) با سبکی ابتکاری در ارائه مطالب، پای تخته سیاه رفته و معارف دینی را با زبانی ساده و روان بیان میکرد؛ لذا پس از پیروزی انقلاب اسلامی به پیشنهاد معلم شهید مرتضی مطهری و موافقت رهبر کبیر انقلاب، سید روح الله خمینی، برای اجرای برنامه درسهایی از قرآن، به تلویزیون آمد که این برنامه از سال 1358 تا کنون ادامه دارد. وی یک دوره اصول عقاید اسلامی و فروع دین را در قالب کتب ساده و روان به نگارش درآورد و آنگاه تفسیر کامل قرآن کریم را در 10 جلد تحت عنوان تفسیر نور منتشر کرد که همزمان با انتشار چهارمین مجلد آن در سال 76، به عنوان کتاب سال کشور شناخته شد. از دیگر آثار این مؤلف و معلم ارزشمند میتوان به نمونه های زیر اشاره کرد:
· آشنایی با نماز
· 114 نکته دربارهٔ نماز
· تفسیر نماز
· پرتوی از اسرار نماز
· پیوند های نماز
· اصول عقاید اسلامی
· توحید
· عدل
· نبوت
· امامت
· معاد
· گناه شناسی
· حج
· پرسش و پاسخ های قرآنی
· جهان و انسان از دیدگاه قرآن
· امر به معروف و نهی از منکر
· با قرآن در سرزمین وحی
· پرسش های مهم،پاسخ های کوتاه با استفاده از تمثیلات
· تفسیر قرآن کریم(آیات برگزیده) ویژه دانشگاهها
· خاطرات حجت الاسلام والمسلمین قرائتی
· تفسیر نور(تفسیر 10 جلدی کامل قرآن کریم)
· دقایقی با قرآن(برگرفته از تفسیر نور)
کتاب "دقایقی با قرآنِ" ایشان در 370 صفحه و در دو بخشِ «مباحث چند دقیقهای » و «مباحث یک دقیقهای» تنظیم شده است. استاد قرائتی در این کتاب پر محتوا به تشریح 300 موضوع متفاوت بر اساس آیات قرآن کریم پرداخته به نحوی که میتوان این اثر را در شمار تفاسیر موضوعی قرآن کریم آورد. برای آشنایی با کتاب قسمتی از آن را با هم می خوانیم.
مهجوریت قرآن
«و پیامبر(در روز قیامت از روی شکایت) میگوید: پروردگارا قوم من این قرآن را رها کردند» (فرقان،30)
· این آیه از گلایهٔ پیامبر اسلام (ص) سخن میگوید و آن حضرت چون «رحمةللعالمین» است نفرین نمیکند.
· امام رضا(ع)فرمود: دلیل آنکه در نماز قرآن میخوانیم آن است که قرآن از مهجوریت خارج شود.
· در روایات آمده است هر روز 50 آیه از قرآن را بخوانید و هدفتان رسیدن به آخر سوره نباشد، آرام بخوانید و دل خود را با تلاوت قرآن تکان دهید و هر گاه فتنهها همچون شب تاریک به شما هجوم آوردند، به قرآن پناه برید.
· به نظرم رسید اقرار بعضی بزرگان را دربارهٔ مهجوریت قرآن نقل کنم:
الف) ملاصدرا در مقدمهٔ تفسیر سوره واقعه می گوید: بسیار به مطالعه کتب حکما پرداختم تا آنجا که گمان کردم کسی هستم؛ ولی همین که کمی بصیرتم باز شد، خودم را از علوم واقعی خالی دیدم. در آخر عمر به فکر رفتم که به سراغ تدبّر در قرآن و روایات محمد و آل محمد علیه السلام بروم. یقین کردم که کارم بی اساس بوده است. زیرا در طول عمرم به جای نور در سایه ایستاده بودم. از غصه جانم آتش گرفت و قلبم شعله کشید، تا رحمت الهی دستم را گرفت و مرا با اسرار قرآن آشنا کرد و شروع به تفسیر و تدبّر در قرآن کردم، درِ خانهٔ وحی را کوبیدم، درها باز شد و پردهها کنار رفت و دیدم فرشتگان به من میگویند: «سلام علیکم طبتم فادخلو ها خالدین»
ب) فیض کاشانی میگوید: کتابها و رسالهها نوشتم، تحقیقاتی کردم، ولی در هیچ یک از علوم دوایی برای دردم و آبی برای عطشم نیافتم، برخود ترسیدم و به سوی خدا فرار و انابه کردم تا خداوند مرا از طریق تعمّق در قرآن و حدیث هدایت کرد.
ج) امام خمینی در گفتاری از اینکه تمام عمر خود را در راه قرآن صرف نکرده، تأسف میخورد و به حوزه و دانشگاهها سفارش میکند که قرآن و ابعاد گوناگون آن را در همه رشته ها، مقصد اعلی قرار دهند تا مبادا در آخر عمر بر ایّام جوانی تأسف بخورند.
· « هجر »،[ریشه صفت مهجور] جدایی با عمل، بدن، زبان و قلب را شامل می شود.
· رابطهٔ میان انسان و کتاب آسمانی، باید دائمی و در تمام زمینهها باشد، زیرا کلمه ٔ «هجر» در جایی به کار می رود که میان انسان و آن چیز رابطه باشد. بنابراین باید تلاشی همه جانبه داشته باشیم تا قرآن را از مهجوریت در آوریم و آن را در همه ابعاد زندگی، محور علمی و عملی خود قرار دهیم تا رضایت پیامبر عزیز اسلام را جلب کنیم.
· نخواندن قرآن، ترجیح غیر قرآن بر قرآن، محور قرار ندادن آن، تدبّر نکردن در آن، تعلیم ندادنش به دیگران و عمل نکردن به آن از مصادیق مهجور کردن قرآن است. حتی کسی که قرآن را فرا گیرد؛ ولی آن را کنار گذارد و به آن نگاه نکند و تعهّدی نداشته باشد، او نیز قرآن را مهجور کرده است.
برای امانت گرفتن کتاب می توانید به دفتر مجمع جهانی حضرت علی اصغر (ع) مراجعه کنید.
به نیّتِ نشر اسلامِ عزیز