تعریف هاری:
هاری یک بیماری ویروسی حاد سیستم اعصاب مرکزی است که مخصوص گوشت خواران اهلی و وحشی می‌باشد. انسان و سایر حیوانات خونگرم پستاندار به طور تصادفی و غالبا از طریق گزش به آن مبتلا می‌شوند. همچنین بیماری از طریق پنجه کشیدن حیوانات بخصوص گربه، راه‌های تنفسی، ندرتا گوارشی و پیوند اعضا منتقل می‌شود.
ویروس هاری از طریق خراش سطح پوست یا مخاطها (چشم، دهان‌و…) وارد بدن می‌شود. ویروس از طریق اعصاب محیطی به سیستم اعصاب مرکزی می‌رسد و در آنجا تکثیر می‌یابد و سپس از طریق اعصاب خودکار به سایر بافت‌ها مثل غدد بزاقی، کلیه، ریه، کبد، پوست، قلب وعضلات می‌رسند که باعث بروز علایم‌بیماری میگردد.
علایم بیماری در حیوان
در سگ و گربه ۳ تا ۱۰ روز قبل از بروز علایم بالینی (به ندرت بیشتر از ۳روز) ویروس در بزاق حیوان وجود دارد و می‌تواند بیماری را انتقال دهد; به عبارت دیگر اگر سگ و گربه در زمان گزش، آلوده به ویروس هاری باشند، علایم بالینی حداکثر ۵ تا ۸ روز بعد از حیوان گزیدگی ظاهر خواهد شد. پس از طی دوره نهفتگی اولین علامت بیماری تغییر در رفتار و عادات حیوان می‌باشد. حیوان غذای خود را به خوبی نمی‌خورد، به تدریج اندامهایش فلج می‌شود و پریشان و مضطرب میگردد، دهانش باز و از آن کف خارج می‌شود و از آب و نور می‌ترسد و هر چیزی مثل‌سنگ، چوب و انسان را گاز می‌گیرد و سپس می‌میرد.
اقدامات در گاز گرفتگی
در صورت بروز علایم هاری، این‌بیماری درمان‌پذیر نیست و سرانجام به مرگ منجر می‌شود. کلیه افرادی که توسط حیوانات مورد گزش قرار می‌گیرند می‌باید آن حیوان را مشکوک به هاری تلقی کنند و اقدامات لازم را انجام دهند تا زمانی که خلاف آن ثابت شود و موضوع از نظر هاری منتفی گردد.
اقدامات مورد نیاز:
خارج ساختن ویروس از محل زخم: شستشوی عمقی با آب تمیز و محلول صابون حداقل به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه که می‌توان ادعا کرد ۵۰ درصد از پیشگیری مربوط به رعایت کامل همین نکته است. بنابراین تأکید می‌شود در صورت مواجهه با حیوان‌گزیدگی قبل از ارجاع به مرکز درمان پیشگیری در خانه بهداشت اقدام فوق را انجام دهید.
خارج کردن کف صابون از لابلای زخم: با استفاده از شیلنگ آب یا آبپاش باید کف صابونهای باقیمانده در لابلای زخم کاملا شسته شود زیرا باقیمانده صابون، بعضی مواد ضدعفونی کننده را که بعد از شستشو مورد استفاده قرار خواهد گرفت خنثی می‌نماید.
ضد عفونی با الکل ۴۰ تا ۷۰درجه یا محلول بتادین یک درصد یا سایر مواد ضدعفونی کننده.
تزریق سرم واکسن ضدکزاز (واکسن ثلاث یا توأم): اگر مجروح قبلا واکسن کزاز، توأم یا ثلاث را کامل دریافت کرده باشد فقط یک نوبت واکسن توأم یا ثلاث (با توجه به سن بیمار) به عنوان یادآوری کافی است. در صورتی که بیمار غیر واکسینه باشد باید نوبت اول واکسن توأم یا ثلاث را با توجه به سن بیمار به وی تزریق کرد.
تزریق واکسن ضد هاری: واکسن ضد هاری را در پنج نوبت در روزهای صفر، 3-7-14 و ۲۸به صورت عضلانی و حتما در عضله دلتوئید بازو تزریق می‌نمایند.
واکسیناسیون ناقص:جهت افرادی که حیوان مهاجم از نظر هاری منفی بوده و یا در صورتی که سگ یا گربه است تا 10 روز پس از گاز گرفتن سالم بماند که 3 نوبت در روزهای صفر ـ 3 و 7 تزریق میگردد.
یاحسین
